شهرداری گرگان ، شهر پاکیزه

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید ؟ حساب کاربری ندارید ؟ ایجاد یک حساب
/ ایجاد حساب


گویش اصیل گرگانی

گویش گرگانی با دارا بودن ساختارها و واژگان اصیل و فراوان، یکی از ذخایر ارزشمند زبان فارسی است. شیرینی و شکری که در گویش گرگانی وجود دارد بر هر کس که با این گویش آشنایی دارد روشن است.
گویش‌ها حاوی تاریخ، روایت‌ها و ارزش‌های فرهنگی محلی هستند و حفظ آن‌ها به معنای حفظ تنوع و ثروت فرهنگی است که نقش مهمی در حفظ هویت ملی و منطقه‌ای دارد. متاسفانه گویش گرگانی مانند بسیاری دیگر از گویش‌های زبان فارسی رو به نابودی است و گردآوری و توصیف آن امری ضروری به نظر می‌رسد.

 

شاعران استرآبادی و گرگانی، در زمان‌های گذشته، از واژگان و لحن محاوره‌ای گرگانی در شعرهای خود بهره‌گرفته‌اند. این استفاده از زبان عام و مردمی، برای ایشان فرصتی بوده تا ارتباط نزدیک‌تری با مخاطبین خود برقرار کنند و تعالیم خود را برای مردم مفهوم تر سازند. به عنوان مثال، در دوره تیموریان، مولانا فضل‌الله حروفی، معروف به نعیمی، با جنبش حروفیه، شعرهای زیبایی را با لهجه استرآبادی و واژگان محاوره‌ای خلق کرد. آثار او همچون "جاودان کبیر" و "عرش نامه" از جمله شاهکارهایی هستند که با استفاده از این زبان محاوره، احساسات و افکار خود را به مخاطبان منتقل کردند. محرم نامه اثر امیر اسحاق، داماد فضل‌الله و معروف به مرشد خراسان تماماً به زبان گرگانی است و متن سالم‌تری نسبت به آثار فضل‌الله دارد و از لحاظ املایی و صرف متفاوت از آن‌ها است.
در سده‌ی اخیر نیز، شاعران گرگانی به خصوص، با تأکید بر استفاده از واژه‌ها و اصطلاحات محلی، شعرها و آثاری را خلق کرده‌اند. آثار شاعرانی چون مرحوم سیدرضا عرفانی از شعرای مشهور اواخر قاجار و اوایل پهلوی و مرحوم میرزا محمدعلی عبهری (سپهر)، به عنوان نمونه‌هایی ماندگار در این زمینه شناخته می‌شوند.
در کنار آن، شعرنویسان دیگری نیز چون نصرت صفایی، یحیی وکیلی زند، سیدمهدی شریف موسوی و حسین ضمیری، کارهای ارزشمندی ارارئه داده اند. همچنین، دیگر نویسندگانی مانند سیدعباسعلی محسنی مفیدی با "افسانه‌های کلثوم ننه"، احمد اخوان مهدوی با "نرمه خل" و همچنین اسدا... معطوفی با کتابهای اوسانه‌زندگی و ضرب المثل‌ها و کنایات و باورهای مردم آثار خوب و ارزشمندی در این زمینه ارائه کرده‌اند.
در ادامه بعضی از واژه ها و عبارات محاوره گرگانی را آورده‌ایم.

 
واژه یا عبارت گرگانی تلفظ معنا واژه یا عبارت گرگانی تلفظ معنا
پاپولو pāpūlū پروانه پییَر pīyar پدر
پِت pet لوچ، چپ مار mār مادر
اَتو مَتو Ato Mato چپ چپ چَكه بِرُوش chake berosh کف زدن
پَپو Papū پف فیل اَفتو Afto آفتاب
اَلبُو Albo حشره ریز بامبِلَک جِستَن Bāmbelak jestan بالا پایین پریدن
بَنچه banche دسته چِلیکا chelikā هیزم
بَندِکُلو Band e kolū تار عنکبوت پُخِه poxe تفاله چای
پُروک زدن Porūk zadan چرت زدن ماچکُل māchkol مارمولک
قُمپُز در کردن qompoz پز دادن لَغِ لُو lagh e lo ماهیتابه
مَلکَموت malkamūt عزرائیل جیجُو زِدن Jijo گردش کردن
چَمبولوک cambolūk ویشگون اشنفه ashnefe عطسه
تُرجه torje جوانه پِزغه pezqe جرقه
تِرا پِرا terā-perā پراکنده تَپوک tapūk توسری
پوته pūte شورة سر تَخمه سِمِشکه تخمة toxm-e-semeške آفتابگردان
پاچَک پاچَک زَدَن pācak پا تکان‌دادن بچّه شیرخوار پُروک porūk چُرت
آلیز افتادن āliz هوس کردن دارتُکُل dārtokol دارکوب
شَلائین shalāein چسیناک، لچر عَلو alo آتش



 
صفحه اصلی وقت ملاقات آرشیو محتوا حساب کاربری
جستجو

Services List

Hi I am test a service to show